Het zal je hopelijk niet enorm verbazen dat ik geen groot liefhebber ben van domme klapspelletjes, ritmisch meeklappen met een lied of klappen om het klappen, wat dat laatste ook precies wezen mag. Tot mijn pakweg zevende levensjaar lag dat geheel anders, zoals bij de meeste kinderen. Van die klaplust maakten mijn juffen en meesters gretig gebruik. Hoe je woorden moest afbreken, leerde ik door de let-ter-gre-pen te klappen.
Over het algemeen kost het correct afbreken van woorden geen enkele moeite. Toch zijn er wel degelijk lastige gevallen en bestaan er foutieve of lelijke afbrekingen die je toch best vaak tegenkomt.
Tip: Wees spaarzaam met afbrekingen aan het eind van de pagina
Probeer woorden aan het eind van de regel onder aan de pagina te vermijden. Lukt dat niet, breek dan in elk geval geen woorden al na twee letters af. Dat is vrijwel altijd makkelijk op te lossen door het woord in zijn geheel naar de volgende regel te brengen.
Tip: Mijn excuses voor deze term, maar vermijd het hoerenjong
Als de laatste regel van een alinea of hoofdstuk (gevolgd door een witregel of meerdere witregels) op een nieuwe bladzijde staat, dan heet zo’n regel een hoerenjong. Probeer dat te vermijden en elegant op te lossen door de tekst iets in te korten waardoor de complete alinea op de vorige bladzijde past of breid de betreffende alinea juist iets uit waardoor die ene regel er bijvoorbeeld drie of vier worden.
Tip: Weer ook het weeskind
Als de eerste regel van een nieuwe alinea (voorafgegaan door een witregel) helemaal onderaan op een bladzijde staat en de rest van de alinea volgt op de bladzijde daarna dan is sprake van een zogenoemd weeskind. Dat is doorgaans gemakkelijk te vermijden door een extra entertje. Breng gewoon de betreffende regel naar de volgende bladzijde zodat het weeskind herenigd wordt met de rest van de alinea waar het bij hoort.
Tip: Breek namen van personen liever niet af
Stel dat je genoodzaakt bent de naam van een hooggeleerd persoon toch ergens af te breken dan is het eigenlijk not done dat midden in de titelreeks te doen.
Stel dat je prof. dr. Carina Knol-Zwanenburg ergens moet afbreken dan zou het mijn voorkeur hebben dat na Knol te doen.
Lastige afbrekingen
Soms wordt het er niet duidelijker op waar een woord afgebroken moet worden wanneer je maar wat blijft klappen. Onderstaande voorbeelden zijn wat lastiger, daar kan ik helaas niets aan verhelpen.
Consciëntieus -> con-sci-en-ti-eus (waarbij het trema dus verdwijnt)
Herfstig -> herf-stig (waarbij klappen niet geholpen had om te weten hoe het zit)
Parapluutje -> pa-ra-plu-tje (waarbij dus de dubbele klinker verdwijnt)
Twijfel je? Raadpleeg gewoon het Groene Boekje (waar we tijdens de warme zomerperiode nog een tekst aan gewijd hebben trouwens).