Het is een dilemma dat veel (web)tekstschrijvers zullen herkennen: aan de ene kant wil je zo veel mogelijk waardevolle informatie delen in je artikel, met het oog op de geïnteresseerde lezer en omdat zoekmachines dat op prijs stellen. Tegelijk wil je je lezers niet overladen met informatie en voorkomen dat hij afhaakt.
Het lastige is dat dé lezer natuurlijk helemaal niet bestaat. De ene lezer is meer geïnteresseerd in hoofdlijnen, de ander wil details. De ene lezer is op zoek naar praktische tips, een ander naar interessante feitjes. En weer een ander wil vooral meer inzicht, is geïnteresseerd in de ‘waarom’-vragen. Een krachtig middel om in elk geval veel van je lezers te helpen is door je webtekst (of blogpost of webartikel) af te sluiten met een samenvatting.
Hier volgen zeven tips voor hoe u dat zou kunnen doen.
Tip 1: begin met de samenvatting!
Als je zeker wilt weten dat zo veel mogelijk lezers het belangrijkste van je artikel meekrijgen dan kun je het best meteen beginnen met de samenvatting. Geef, net als in een persbericht, in de eerste alinea’s al direct antwoord op de vijf w-vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom) en de hoe-vraag. In de rest van de tekst kun je vervolgens rustig alles in detail uitwerken en eventueel wat zijpaden bewandelen.
Beide kan ook. Dus aan het begin kernachtig aangeven wat de kern van het verhaal is en aan het eind nog een keer aangeven wat het belangrijkste van je artikel was.
Lezers van webteksten haken relatief snel af en zijn enorm gericht op de eerste regels, en daarna maar in veel mindere mate tussenkopjes, streamers en afbeeldingen.
Tip 2: bedenk van tevoren wat het doel van je webtekst is
In het verlengde van de eerste tip: houd steeds voor ogen wat het doel van je tekst is. Benoem dat doel ook. Geef aan het begin van je tekst al aan wat de lezer mag verwachten. Dat kan prima in de inleiding, of direct daarna of via de kop. In een webtekst kun je prima de hoofdvraag van je tekst (als je die hebt uiteraard) als kop gebruiken. Aan het eind herhaal je de hoofdvraag nog eens en geef je er kernachtig uw antwoord(en) op.
Tip 3: zorg dat je lezer de structuur van je tekst gemakkelijk kan volgen
Is je webtekst heel lang (meer dan 2000 woorden)? Maak dan gebruik van een visueel opvallende, logische indeling: zorg dat de tekst wordt opgedeeld in blokjes met tussenkopjes en dat die in een logische volgorde staan.
Je kunt prima een soort inhoudsopgave maken met linkjes, waardoor de lezer, als hij dat wil, direct naar het betreffende deel kan gaan. Voordeel van zo’n inhoudsopgave is dat de lezer al meteen een goede indruk krijgt van wat hij allemaal kan gaan lezen. Geef hem de mogelijkheid direct naar de samenvatting te gaan.
Tip 4: wijs je lezer erop dat er een korte en lange versie van je artikel is
Zoals gezegd: dé lezer bestaat niet. Bedenk hoe je op een logische manier maatwerk kunt leveren. Dan is het beter de lezer te helpen met ‘meer informatie’-knoppen dan dat je hem laat dwalen door lange lappen tekst. Je kunt de geïnteresseerde lezer die echt alles wil weten over een bepaald detail bijvoorbeeld helpen door een linkje te plaatsen via een inspringing, in een iets afwijkende letter. De scrollende lezer en de lezer die alleen geïnteresseerd is in de hoofdlijnen slaat die stukken zonder problemen over.
Soms kan het een prima keuze zijn gewoon twee versies te maken en de lezer te wijzen op beide opties.
Meer weten over hoe je je lezer kunt vasthouden? Lees dan dit artikel.
Tip 5: maak lijstjes
Maak, als het even kan, gebruik van opsommingen. Leidt je verhaal tot drie conclusies: zet die dan door middel van bulletpoints onder elkaar.
Tip 6: maak tussendoor minisamenvattingen, ‘concludeer af’
Zeker in langere teksten is het voor een lezer prettig wanneer subonderwerpen ook weer duidelijk afgesloten worden. Dat helpt om de aandacht weer volop te kunnen richten op de rode draad van de tekst. Voor alle duidelijkheid kun je dat in de opvolgende regel heel expliciet aangeven: Terug naar de hoofdvraag. Of: Maar wat heeft dat nu voor gevolgen voor jou? Zo leg je een verbinding met het voorafgaande, maar laat je ook weten dat nu als voldoende besproken te beschouwen.
Tip 7: formuleer bondig en exact
Veel lezers zullen het op prijs stellen wanneer je dit sowieso doet. Maar neem dit extra ter harte in een samenvatting.
Alle tips op een rij:
- Overweeg de tekst te beginnen met de samenvatting.
- Bedenk van tevoren wat het hoofddoel van je tekst is en benoem dat ook. Kom daar aan het eind op terug.
- Deel de tekst logisch in en zorg dat de lezer de structuur kan volgen.
- Wijs je lezer actief op een korte of lange versie.
- Werk met lijstjes.
- Maak tussendoor, aan het eind van langere alinea’s, minisamenvattingen.
- Formuleer bondig en exact.